A parte dos anxos, de Emma Pedreira e Carlos Lago (O Terser Home), é unha obra publicada por Aira.
“Belas criaturas no transo da morte. Humor e terror abrazados nun melancólico tango. Esta colección de relatos de Emma Pedreira e Carlos Lago detense no derradeiro alento para converter o inesperado, o incómodo e o arrepiante en literatura, en beleza.”
Unha historia da arte galega, de Xosé Carlos López Bernárdez, é unha obra publicada por Laiovento.
“Desde as mámoas e os petróglifos até as tendencias estéticas das últimas décadas, o obxecto deste libro é realizar un achegamento á imaxe artística galega, un anaco da tradición cultural europea producida nun país que posúe unha singularidade histórica marcada. Na arte galega foron proxectándose ao longo da historia as grandes correntes artísticas da Europa Occidental, con variábeis ritmos de incorporación e en sintonía con diferentes procesos históricos, e neles maniféstanse as peculiaridades, as diferenzas locais, as discontinuidades e os achados laterais a respecto dos períodos unificados da historia da arte. Alén diso, desde o século XIX, asistiremos ao intento de definir unha arte nacional, con diferentes denominacións segundo o momento histórico (rexionalismo, nacionalismo), nun contexto onde artistas e pensadores propiciarán coas súas reflexións unha lectura do pasado e presente artístico galego.
Pártese de que, como toda actividade humana, a arte non pode nin debe ser inmutábel, estática, pois nela conviven aspectos tradicionais con influencias externas, vivificadoras.
Neste sentido, pensar a tradición artística desde nós é pensar na lectura intencional do pasado máis tamén na lectura presente desde a posición actual da nosa nación e tamén desde a pura visualidade, o que implica distintas posíbeis lecturas das imaxes mais non incompatíbeis. Entendemos a arte galega, pois, como espello dunha realidade histórica complexa, que dialoga connosco e maniféstase como unha interpelación que, desde moi lonxe, se dirixe ao espectador de calquera tempo, e que este pode albiscar nese instante sorprendido que implica a percepción dunha boa obra de arte como quen enxerga algo de nós mesmos.”
Aquí pode lerse unha mostra da obra.
A fotografía 51, de María Canosa, é unha obra publicada por Baía Edicións, con ilustracións de Paula Mayor.
“A fotografía 51 presenta, a modo de imaxes fixas na retina ou nunha cámara fotográfica, a vida, dilemas e reflexións en primeira persoa de Rosalind Franklin, o seu traballo e a ocultación machista padecida, quen malia ser a que logrou a famosa fotografía 51 da estrutura do ADN, non foi recoñecida co Nobel, que si recibiron dous homes cos que colaborara nas investigacións.”
Lingo, de Gaston Dorren, é unha obra publicada por Rinoceronte, en tradución de Moisés Barcia.
“Lingo propón unha viaxe por Europa e o seu amplo abano de linguas. Gaston Dorren recolle sesenta curiosidades arredor da diversidade lingüística europea que combinan historia, cultura e lingüística. Comprobaredes como ao francés, aparentemente tan maduro, o move realmente unha fixación pola súa nai ou que o alemán –contra o que cabería agardar– non se espallou por Europa a punta de pistola. Tamén viaxaredes a lugares máis afastados, cando exploremos a estraña natureza democrática do noruegués, as tendencias zigzagueantes do neerlandés no tocante ao xénero, as sanguentas batallas libradas por culpa do grego e os orfos lingüísticos dos Balcáns. E, afastándovos aínda máis dos camiños trillados, guiarémosvos ata as antigas reliquias do lituano, o snobismo do sorbio e os desconcertantes xiros do éuscaro.”
Aquí pode lerse unha mostra da obra.
Alfredo Vilas (O republicanismo irredutible do esquecido «Castelar galego»), de Gonzalo Vilas, é unha obra publicada por Positivas e o Consorcio de Santiago.
“Alfredo Vilas (1854-1904) foi un dos máis destacados oradores galegos de finais do s. XIX. Avogado e médico, figura dos estrados, político sen escano, “soldado da república”, nas súas verbas, que nunca cedeu na propagación da idea republicana, Vilas aparece como unha figura pública célebre na súa época que hoxe apenas é lembrado nalgún episodio en que interviu, como o traslado dos restos de Rosalía de Castro. Dotado dun enxeño proverbial e dun intelecto destacado, a súa oratoria despregada no foro xudicial, en xuízos que espertaban o entusiasmo do público e a prensa, ou en mitins políticos de diversa índole, valéronlle o alcume de “O Castelar Galego”. Título que algún autor como Antón Vilar Ponte consideraba inxusto, por supeditalo a outra figura e considerar o compostelán aínda superior en algúns aspectos ao daquela tido polo mellor orador do Estado.
Declarado anticlerical, Vilas foi unha voz discordante dende mozo na Compostela dominada pola Igrexa, pugna que tivo o seu colofón cando, na súa morte, o arcebispo prohibiu o seu enterro en terreo sagrado, obrigando ao seu sepelio no cemiterio civil coruñés, entre un considerable escándalo. Gonzalo Vilas, descendente indirecto do orador, interesouse pola súa figura desde pequeno, en que na casa familiar de Prevediños (Touro), que fora residencia de don Alfredo, resoaban ecos inconexos arredor do personaxe. Despois de anos de recompilación de datos, e principalmente de indagación na prensa da época, ofrécenos esta biografía deste republicano sen república, na que, lateralmente, podemos sumirnos tamén nas circunstancias e episodios políticos e sociais dunha época apaixonante e non sempre ben coñecida.”
Moza falangueira procura lingua materna, de Carys Evans-Corrales, traducida por Pepe Coira e Marta Cuba, é unha obra publicada por Laiovento.
““O relato dunha peregrinación á procura da verdade e da identidade a través do son das palabras”. Así define este particular libro de memorias a súa autora, Carys Evans-Corrales (1949-2020), lingüista, profesora, tradutora (traduciu ao inglés numerosos autores galegos: Murado, Pallarés, Sumai, Borrazás…) e protagonista dunha singular peripecia vital.
Con só tres meses de idade deixou o seu Londres natal para se instalar en Singapur, onde o pai conseguira traballo como profesor de Lingua e Literatura. As súas primeiras palabras foron en hainanés, o idioma da muller chinesa que a coidaba. E logo había entrar en contacto co malaio en Kuala Lumpur, co crioulo en Kingston, co galés na terra dos pais, co inglés e as súas infinitas variantes desde York a New Jersey, co galego e o castelán na Compostela do final do franquismo e os inicios da democracia…
A Carys cadroulle vivir, falar e escoitar en países que, coma a propia autora, estaban á procura dunha identidade. Moza falangueira procura lingua materna é o relato vital dunha muller que viviu os idiomas coma “ferramentas para intentar descifrar o mundo e para sabermos quen somos”.”
Aquí pode lerse un pequeno fragmento desta obra.
De Compostela a Braga e de Braga a Compostela (O Pío Latrocinio e outras vellas inimizades), de Miguel Vázquez Freire, é unha obra publicada por Positivas.
“Este texto naceu en resposta a unha petición que o autor recibiu da editorial para axudar a cubrir un oco en relación cun tema, o Pío Latrocinio perpetrado polo arcebispo compostelán don Diego Xelmírez en varias igrexas de Braga, que abriu un período histórico de hostilidade entre a sé compostelá e a bracarense que tardaría séculos en superarse.
Aínda que o tema ten recibido cumprida atención en múltiples estudos históricos, sorprendentemente non tivo o eco na memoria popular que, segundo pensamos autor e editor, cabería agardar. Ese é o oco que se pretende atender e, a partir del, apuntar apenas algunhas outras vellas inimizades que algo fixeron para que galegos e portugueses, veciños e irmáns en tantas cousas, viviran moito tempo, sempre demasiado, de costas viradas.
Ter coñecemento delas se cadra, iso agardamos, poderá contribuír a que, onde onte houbo inimizade, haxa hoxe e mañá o que nunca debeu faltar: amizade e irmandade.”
Que me pare o corazón se te esquezo, de Andrea Maceiras, XV Premio Raíña Lupa de literatura infantil e xuvenil, é unha obra publicada por Xerais.
“Blue Shiva é a deusa das redes sociais. Na súa popular canle aparecen os retos virais máis arriscados. Pero tamén é unha deusa fráxil. A noite en que decide camiñar polo bordo dun edificio de dez andares, só desexa que a chuvia deteña a súa ousadía. Porén, Nordestal é unha cidade ventosa, e Blue Shiva precipítase ao seu propio abismo.Axiña as redes sociais difunden a nova da súa morte. Do outro lado da pantalla, Ada, que non pode crer que Blue Shiva xa non exista, pídelle axuda á súa irmá xemelga, Lúa, e convértea en cómplice involuntaria. Pola súa banda, Gabriel regresa a Nordestal guiado polos latexos do seu corazón.Narrada a dúas voces, Que me pare o corazón se te esquezo é unha historia sobre ese mar que nos axita por dentro e sobre aquel que se abre alén das nosas pantallas, tinguido pola peor sombra e, ao tempo, capaz da maior luz.”
A casa da mina, de Carmen Caramés Gorgal, é unha obra publicada por Doutor Alveiros, que obtivo o XXII Premio Risco de Creación Literaria.
“A miseria e a fame son todo o que coñece Sara na pequena aldea de Santa Comba onde sobrevive coa súa nai durante o tempo da guerra civil. Porén, todo muda para ela cando abren a mina de volframio. Unha certa prosperidade parece instalarse na contorna, onde moita xente acode ao “ouro negro” para saír da pobreza da posguerra. È alí, na mina de Varilongo, onde Sara coñece a Hannes, o enxeñeiro alemán que lle dá a volta por completo á súa vida. Aos poucos, a moza irá descubrindo o misterio que arrodea o seu compañeiro e os horrores soterrados do golpe fascista, así como esa clandestinidade que botou unha pouca luz sobvre a negrura dese tempo de calamidades. Cunha prosa intimista e dotada dunha grande forza, Mª Carmen Caramés Gorgal preséntanos unha novela a medio camiño entre o xénero de memoria, o romántico e mesmo o de espionaxe.”
Demerara, de Wagner R. Barreira, na versión en galego de Leandro García Bugarín, é unha obra publicada por Galaxia.
“Bernardo é un mozo galego que se criou nun orfanato de Vigo, daquela nos albores do seu espertar como a cidade dinámica que agora é. En 1918, tras deixar a institución, leva unha vida errante polos arredores do porto, punto de partida para tantos galegos, e embarca no vapor Demerara camiño do Brasil, nunha viaxe sen perspectiva e sen vontade, sen saber que ou destino o fai compañeiro de viaxe da pandemia da gripe española. “Aquel navío era un pouco como a miña vida. Estaba en movemento, cercado de moita xente, e aínda así só no océano”.
Mestura de ficción e feitos históricos, a novela naceu a partir das pescudas do autor sobre as orixes do seu avó paterno, do que pouco se sabe: era vigués, chegou ao Brasil no navío Demerara e morreu o día do bautismo do seu único fillo.
Home e navío son personaxes indivisibles en Demerara, onde o autor fai un traballo minucioso de investigación que proporciona ao libro unha forte base histórica a través dunha escrita potente, elegante e fluída que nos achega a unha época en tempos de pandemia.”
Libraría Sisargas 